De stikstofkringloop in een vijver

De kwaliteit van uw vijverwater is ontzettend belangrijk. Vissen vinden het boven het water niet zo fijn, dus om te voorkomen dat uw vissen uw vijver uit willen springen zal de kwaliteit van het water waarin ze leven vanzelfspreken goed moeten zijn. U woont ook liever in een schone omgeving met volop zuurstof dan onder de rook van een afvalfabriek toch?

Vissen kunnen zich wel iets aanpassen aan veranderende omstandigheden, maar vaak zien we in de praktijk dat men het belang van waterkwaliteit nog erg onderschat. Een slechte waterkwaliteit of vijverwaardes die plotseling veranderen zijn nog steeds doodsoorzaak nummer 1 onder vijvervissen. Het is dus, naast de gezondheid van uw vissen, ook erg belangrijk voor u als u uw vissen tevreden en levend wil houden.

Het belang van goede kwaliteit water

Vissen in vijvers produceren afvalstoffen. En vooral de mensen met grote/veel koi zullen dit zeker herkennen. Alle afvalstoffen die vissen produceren zitten in hun leefomgeving. Vijvervissen leven namelijk in een gesloten systeem en kunnen zelf niet ervoor zorgen dat dit netjes weggevoerd wordt zoals mensen doen met het toilet doorspoelen. En om er dus voor te zorgen dat de leefomgeving waarin onze geliefde vijvervissen zwemmen schoon te houden, zult u dus moeten begrijpen wat waterkwaliteit nu precies inhoudt.

De stikstofkringloop

De waardes waar het om gaat bij waterkwaliteit zijn vooral zuurstof, ammonium/ammoniak, Nitriet en het nitraat gehalte. Een ontzettend uitgebreid iets is de stikstofkringloop. De stikstofkringloop zoals wij die hier behandelen, omvat alleen de belangrijkste processen in uw vijver. De stikstofkringloop is zonder meer het belangrijkste chemische proces wat zich onder water afspeelt.

Het gevaar bij het opstarten van een vijverfilter

Bij zowel een nieuwe vijver als ook bij een bestaande vijver na de winter waarbij het filter uit heeft gestaan, begint de stikstofkringloop. Dus het maakt niet uit als uw vijver een goed bioloog had voor de winter. Maar zodra het filter uit staat sterven ook de bacterieen. Na de winter moet u dus weer van vooraf aan beginnen.

Een filter opstarten is een belangrijk moment en het is zaak om de waterwaardes dagelijks te testen. Afhankelijk van uw vijverfilter heeft de stikstofcyclus 6 weken nodig om rond te komen. In deze opstartperiode krijgt de vijver dus zeker 2 gevaarlijke concentraties aan stoffen te verwerken.

Opstarten met of zonder vis?

Het is aan te raden om een nieuwe vijver op te starten zonder vis. Dit om de doodeenvoudige reden dat het vijverfilter nog niet zover is om alle schadelijke uit het water te filteren. Uiteraard is het opstarten van een vijver zonder vis niet mogelijk als u al een vijver met vis heeft, hoewel daar tegenwoordig ook steeds meer oplossingen voor zijn.

Maar goed, even terug naar het opstarten van het filter. Belangrijk in de opstartperiode is het in de gaten houden van de waterkwaliteit. Meten is weten is een bekend gezegde in de koiwereld en dat klopt natuurlijk ook. Met de resultaten van uw metingen kunt u daar waar nodig direct actie ondernemen.

Nitrificatie

Bij het nitrificatie proces wordt organisch afval omgezet van giftige stoffen naar het niet giftige nitraat. Dit gebeurd door bacteriën in samenwerking met zuurstof.

Nitrificerende bacteriën

Nitrificerende bacteriën worden zo genoemd omdat deze bacteriën verantwoordelijk zijn voor de omzetting van ammonia via nitriet naar nitraat. De bacteriën zijn in staat om samen met zuurstof de gevaarlijke stoffen voor uw vissen om te zetten naar nitraat.

Omzetten van ammonium naar nitriet (stap 1)

De Nitrosomonas Marina bacterie is de bekendste bacterie die ervoor moet zorgen dat ammonium omgezet wordt naar nitriet. Deze bacterie is in de stikstofkringloop de meest bekende bacterie, maar niet de enige. Er zijn nog vele andere bacteriën die bijdragen aan dit proces, maar het is nog niet goed bekend welke bacteriën dit nou allemaal precies zijn.

Er zijn twee stappen in het proces (nitrificatie) om ammonia om te zetten naar nitraat. Voor het omzetten van ammonium naar nitriet (O2) is dus zuurstof nodig. Door het zuurstof wordt dan nitriet samen met H+ en water (H2O) gevormd. Door de zuurstof en door de productie van H+ zal de pH waarde dalen.

Omzetten van nitriet naar nitraat (stap 2)

Ook bij dit proces is zuurstof essentieel. In dit proces vormt zich HNO3 (salpeterzuur). Het salpeterzuur splitst zich direct op in H+ en NO3. Door deze omzetting komt er energie vrij die de bacteriën dan weer nodig hebben. De bacterien die het belangrijkst zijn in het proces om nitriet om te zetten naar nitraat zijn de bacteriën Nitrospira moscoviensis en de Nitrospira marina. Volgens onderzoekers spelen deze twee bacteriën de belangrijkste rol in een vijver. Factoren die ook van groot belang zijn, zijn temperatuur, pH, een constant milieu en het moet donker zijn.

Bovenstaand proces is in het kort het proces wat nitrificatie wordt genoemd. En omdat er ook een tegenpool bestaat, denitrificatie, is dat proces een proces dat nitraat weer terug kan brengen naar nitriet en/of stikstof. Dat proces vindt vooral plaats in een zuurstofarme vijver.Er zijn twee stappen in het proces om ammonia om te zetten naar nitraat.